Sevgili İtalya severler, İtalya'da belediye otobüsü kültürü biraz farklı. Aslına bakarsanız tüm toplu taşıma araçlarında aynı sistem var denebilir. Enteresan bir şekilde güven ilişkisine dayalı gibi görünen ama ani kontroller ile de göz dağı verilen bir sistem oturtulmuş :)
Öncelikle otobüse önden binip şoförün yanında duran bir makinede bilet basmak gibi bir zorunluluk yok. Çünkü otobüslerde genelde iki makine var, biri ön tarafta şoförün arka tarafında, diğeri de arka kapıya yakın bir tarafta duruyor. Bileti bu makinelerde okutmak "convalide" ettirmek demek. Otobüslerin (en azından Bolonya'dakilerde böyle) ön ve arka kapılarının üzerinde "Solo Entrata - Sadece Giriş" yazıyor. Yani yapılması beklenen şey; insanların bu kapılardan giriş yapıp hemen yakındaki makinede biletlerini okutmaları. Orta kapının üzerinde ise "Solo Uscita - Sadece Çıkış" yazıyor. Çıkışın da sadece orta kapıdan yapılması bekleniyor ki diğer yerden girenlerle çakışma olmasın.
Bu sistemde şoförün bilet basma olayını takibi gibi bir durum söz konusu olmadığı için kişilerin inisiyatifine kalıyor. Tabi ki bu da fazlasıyla istismar edilen bir durum. Fakat ne zaman olduğu bilinmeyen çeşitli zamanlarda üç kapıdan birden birer görevli giriyor ve herkesten biletini istiyor. Eğer abonman kartı değil de kağıt şeklinde satılan biletlerden satın aldıysanız bu biletleri okutma sistemi, makinenin içine sokmak şeklinde ve makine o sırada biletin üzerine o günün tarihini ve saatini basıp bileti geri veriyor. Görevliler de bu biletlerin üzerindeki bu sayılardan o yolculukta bileti okutup okutmadığınızı anlıyor. Basmayanların vay haline, ceza bayağı yüklü bildiğim kadarıyla 80 Euro civarında, sanırım şehirden şehre de farklılık gösteriyor. Üstelik görevliyi görüp de makineye koşma şansınız yok, çünkü dediğim gibi üç görevli üç kapıdan giriyor ve hareket alanı bırakmıyor :)
Bolonya'da ben genelde 10 basımlık bilet (12 Euro) alıyorum. 1 saat içinde araç değiştirdiğinizde aktarma gibi yapıyor ve ücret almıyor ama yine de bileti okutmak zorundasınız, yoksa ücretsiz olacağı halde okutmadığınız için ceza alabilirsiniz. Okuttuğunuzda o rakamlar onun bir aktarma yolculuk olduğunu ifade ediyor ve biletinizden yemiyor.
Durum böyle, "risk budur" da diyebilirsiniz, "şurada iki günlüğüne geldim maceraya girmeyeyim" de diyebilirsiniz. Zira ben iki hafta kontrole rastlamadım fakat akabinde iki gün üst üste kontrole denk geldim :)
Anlatacak çook şey var, takibe devam ;)